Co to są informacje niejawne i jak się je klasyfikuje?
Informacje niejawne to wszelkie dane związane z funkcjonowaniem Rzeczypospolitej Polskiej. Mówią one między innymi o:
● ochronie bezpieczeństwa państwa,
● systemie wojskowym i obronności,
● porządku publicznym,
● polityce zagranicznej,
● systemie finansowym i gospodarce państwa,
● ochronie i prawach obywateli,
● skuteczności służb wewnętrznych.
Można powiedzieć, że informacje niejawne dotyczą całego systemu funkcjonowania państwa.
Klasyfikacja informacji niejawnych wyróżnia ich cztery rodzaje:
1. Ściśle tajne – dokumenty, których nieuprawnione ujawnienie spowodowałoby wyjątkowo poważną szkodę dla państwa. Może to być na przykład zagrożenie niepodległości lub integralności terytorialnej Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Tajne – informacje, których zdradzenie może spowodować dużą, ale mniejszą szkodę niż ujawnienie danych ściśle tajnych. Na przykład pogorszenie stosunków czy pozycji międzynarodowej albo dużą stratę w interesach ekonomicznych Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Poufne – dane, których ujawnienie może przyczynić się do wyrządzenia szkody takiej jak na przykład utrudnienie prowadzenia polityki zagranicznej lub utrudnienie wykonywania zadań służbom porządkowym.
4. Zastrzeżone – są to wszystkie dane niejawne, którym nie nadano wyższej klauzuli tajności.
Dowiedz się, czy w Polsce można czuć się bezpiecznie?
Kto może mieć dostęp do informacji niejawnych?
Dostęp do informacji niejawnych mają jedynie osoby, które pozytywnie przeszły weryfikację prowadzoną przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Służbę Kontrwywiadu Wojskowego. Po sprawdzeniu, czy dana osoba daje rękojmię zachowania tajemnicy, wydaje się poświadczenie bezpieczeństwa (dokument potwierdzający możliwość pracy z aktami, którym nadano określoną klauzulę tajności).
Osoba uprawniona do przeglądania i pracy z dokumentacją niejawną, a więc także przetwarzania informacji niejawnych, musi mieć wiedzę, jak chronić i przechowywać wszelkie akta. Dane niejawne przechowuje się w certyfikowanych sejfach biurowych na dokumenty o określonej klasie bezpieczeństwa.
Dokument niejawny można przeglądać i opracowywać na komputerze. Warunek jest jednak taki, że sprzęt, na którym się pracuje, również musi mieć nadaną określoną klauzulę tajności.
Czyjemu nadzorowi podlega ochrona informacji niejawnych?
System zapewnienia ochrony informacji niejawnych i jej organizacji jest nadzorowany przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Służbę Kontrwywiadu Wojskowego. Te dwie instytucje państwowe są w szczególności odpowiedzialne za:
● kontrolę przechowywania informacji niejawnych,
● sprawdzanie przestrzegania przepisów dotyczących zabezpieczenia danych niejawnych,
● przeprowadzanie weryfikacji osób ubiegających się o dopuszczenie do informacji niejawnych,
● prowadzenie kontrolnych postępowań sprawdzających osoby podejrzane o ujawnienie tajemnicy państwowej,
● organizowanie szkoleń w zakresie ochrony informacji niejawnych,
● wydawanie poświadczeń bezpieczeństwa,
● ochronę informacji niejawnych (w skrócie OIN) przekazywanych innym krajom i organizacjom.
Czy dane osobowe to informacja niejawna?
Dane osobowe zgodnie z RODO, czyli rozporządzeniem o ochronie danych osobowych, nie mogą być ogólnodostępne. Nie oznacza to jednak, że jest to informacja tajna czy poufna. Dane osobowe niektórych osób (zwłaszcza najważniejszych osób w państwie) mogą podlegać określonej klauzuli tajności i wtedy stać się informacjami niejawnymi.
Nie zmienia to jednak faktu, że dane osobowe podlegają szczególnej ochronie i najlepiej jest je trzymać w sejfie na akta. Ich nieuprawnione ujawnienie może skończyć się konsekwencjami karnymi, dlatego osoby prowadzące działalność gospodarczą wszystkie informacje o swoich pracownikach trzymają ukryte w sejfie.
Czy informacje jawne również podlegają ochronie?
Informacje jawne to po prostu dane podawane do wiadomości publicznej. Nie podlegają ochronie i są ogólnodostępne. Każdy może zapoznać się między innymi z Dziennikiem Ustaw, Biuletynem Informacji Publicznej czy danymi demograficznymi.
Ogólnodostępne informacje publiczne mogą być podawane w sposób czynny lub bierny. Informowanie metodą czynną to między innymi wydawanie biuletynów i ogłoszeń. Sposób bierny polega na tym, że trzeba złożyć wniosek o dostęp do informacji niejawnych.
Podsumowując, szczegółowe zasady postępowania przy ochronie informacji niejawnych określa rozporządzenie zwane skrótowo RODO. Osoby posiadające poświadczenie bezpieczeństwa upoważniające do pracy z aktami zastrzeżonymi i dostęp do informacji tajnych, poufnych lub zastrzeżonych zobowiązane są do ochrony wszelkich powierzonych im dokumentów. Jedynym skutecznym sposobem na przechowywanie zarówno danych osobowych, jak i informacji niejawnych, jest certyfikowany sejf. Nieprawidłowe przechowywanie, ujawnienie lub zagubienie dokumentu niejawnego wiąże się z konsekwencjami prawnymi i odebraniem poświadczenia bezpieczeństwa. Osoba, której odebrano dostęp do informacji niejawnych w wyniku przeprowadzenia postępowania sprawdzającego, nie może dalej pełnić swojej funkcji na zajmowanym stanowisku.
Przeczytaj także: