Podstawa prawna
Nowe Rozporządzenie Ministra Zdrowia z późniejszymi zmianami nie zawiera szczegółowych wytycznych dotyczących przechowywania leków ani warunków wymaganych w miejscu przechowywania leków:
1. Środki odurzające, substancje psychotropowe i prekursory grupy I-R oraz preparaty zawierające te środki lub substancje przechowywane są w aptece, z uwzględnieniem ust. 2, w sposób zabezpieczający je przed kradzieżą oraz zniszczeniem.2. Środki odurzające grup I-N i II-N oraz substancje psychotropowe grupy II-P należy przechowywać w odpowiednio zabezpieczonych pomieszczeniach, w zamkniętych metalowych szafach lub kasetach przymocowanych w sposób trwały do ścian lub podłóg pomieszczenia, w miejscu niewidocznym dla pacjentów.
Szafy na lekarstwa służą do przechowywania i zabezpieczania leków przed dostępem osób nieuprawnionych, wilgocią, światłem i temperaturą. Szafy na lekarstwa powinny być wykonane z wysokiej jakości materiałów, zapewniających trwałość i higienę. Powinny być również wyposażone w zamki, alarmy, systemy kontroli dostępu i rejestracji operacji. Szafy na lekarstwa powinny być dostosowane do potrzeb i wymagań użytkowników, tak aby zapewnić łatwy i szybki dostęp do leków, a jednocześnie zachować porządek i przejrzystość.
Kogo dotyczy przechowywanie leków?
Prawo farmaceutyczne nie precyzuje tego wprost, ale takie produkty lecznicze przechowywane są w wielu jednostkach medycznych. Są to oczywiście apteki i szpitale, gdzie oprócz szerokiej gamy środków odurzających znajdą się leki cytotoksyczne, leki psychotropowe i inne preparaty, który należy przechowywać w sposób zapewniający bezpieczeństwo, najlepiej w specjalnie do tego przeznaczonych szafach.
Dlaczego przechowywanie leków jest takie ważne?
Przechowywanie leków w szpitalu jest bardzo ważnym aspektem zapewnienia bezpieczeństwa i jakości opieki nad pacjentami. Leki powinny być przechowywane w odpowiednich warunkach, zgodnie z zaleceniami producenta, w miejscach niedostępnych dla osób nieupoważnionych. Leki powinny być również odpowiednio oznakowane, segregowane i inwentaryzowane, aby zapobiec pomyłkom, stratom lub kradzieżom. Przechowywanie leków w szpitalu wymaga ścisłego przestrzegania procedur i zasad, które są określone w przepisach prawnych i standardach akredytacyjnych.
Sejfy w aptece i szpitalu
Sejfy i szafy do przechowywania leków posiadają kilka cech mających zastosowanie w aptekach i szpitalach. Przyjrzyjmy się, jakie cechy powinien mieć sejf na leki.
Bezpieczeństwo konstrukcji
Jak wspomniano wyżej, Rozporządzenie Ministra Zdrowia nie zawiera wyraźnego wymagania klasy antywłamaniowej szaf na leki, dlatego najczęstszym wyborem są klasy S1 wg PN-EN 14450. Są to metalowe szafy o wielostronnym ryglowaniu, zamykane zamkiem posiadającym certyfikat Instytutu Mechaniki Precyzyjnej. Zdarzają się jednak przypadki, np. z uwagi na zasadę przeciwdziałaniu narkomanii, gdy wybierane są sejfy bardziej odporne na próbę włamania w sensie dosłownym. Leki narkotyczne mogą stanowić łakomy kąsek zarówno dla ludzi uzależnionych od środków odurzających, jak i dla tych, dla których preparaty takie mogą stanowić źródło dochodu.
Wyposażenie wnętrza
Przechowywanie leków to nie jest prosta sprawa. Farmaceuci, lekarze, zwłaszcza w oddziałach szpitalnych, muszą doskonale wiedzieć, gdzie są leki psychotropowe, a gdzie leki odurzające, gdzie leki cytotoksyczne, a gdzie środki narkotyczne. Odpowiednia segregacja środków leczniczych to podstawa, dzięki niej skróceniu ulega czas reakcji, a w wielu przypadkach jak najszybsze podanie leków stanowi o życiu lub śmierci.
Dlatego szafy i sejfy na leki można wyposażać w szuflady odpowiednio opisane i ponumerowane, z osobnymi miejscami na pudełka, leki w postaci syropów itp., na przykład według ich daty ważności (termin ważności to jeden z ważniejszych aspektów środków medycznych).
Osobno powinno się przechowywać leki światłoczułe, osobno leki przeterminowane, osobno substancje odurzające, a jeszcze oddzielnie sprzęt medyczny, taki jak odpowiednio skalibrowane termometry. Wszystko musi być na swoim miejscu.
Jaki sejf wybrać do przechowywania dokumentów medycznych?
Sejf w aptece i szpitalu to nie tylko miejsce, gdzie przechowuje się lekarstwa. Mimo postępującej cyfryzacji nadal występuje gigantyczny obieg dokumentów, w tym także takich zawierających dane wrażliwe: dane pacjentów, historie choroby i leczenia, dane osobowe. Aktualne rozporządzenie dotyczące ochrony danych osobowych nakłada także na jednostki medyczne obowiązek przechowywania powyższych w sposób zapewniający bezpieczeństwo. Dotyczy to oczywiście również farmaceutów, w aptekach przechowuje się recepty, dokumenty magazynowe i ewidencję przychodu.
Szafy na dokumenty
Do przechowywania dokumentów w pierwszej kolejności polecamy szafy łączące w sobie antywłamaniowość i ognioodporność. Produkty takie dostępne są w różnych seriach, w zależności od tego, jakie dana jednostka ma wymagania.
Sejf wrzutowy
Mimo coraz częstszego obrotu bezgotówkowego nadal zdarzają się pacjenci korzystający z gotówki. W aptece znajdą zatem zastosowanie sejfy wrzutowe, w których w bezpieczny sposób można deponować nawet znaczne ilości pieniędzy. System wrzutowy działa w przybliżeniu jak skrzynka na listy: do sejfu można wkładać koperty z banknotami, ale wyciągnąć z sejfu zawartość może jedynie osoba upoważniona, posiadająca klucz lub znająca szyfr. Do przechowywania gotówki w aptece, zwłaszcza przy systemie zmianowym i dużej rotacji pracowników, polecamy właśnie te produkty.
Sejfy na nośniki danych
Wraz z postępującą cyfryzacją dokumenty papierowe zastępowane są przez bazy danych. O ile w przypadku niewielkich jednostek, jak apteki, nie stanowi to większego problemu, ale dla specjalistycznego szpitala sposób przechowywania danych cyfrowych oznacza już wyzwanie. Szpitale posiadają serwery, w których w oznaczonym miejscu, zabezpieczonym drzwiami ognioodpornymi, przechowywane są całe terabajty danych. Jeśli jednak nie potrzebujesz osobnej serwerowni, do zabezpieczenia danych może służyć sejf odpowiednio do tego przystosowany, ognioodporny, wyposażony w przegródki na taśmy i dyski.
Szafy na materiały niebezpieczne
Oprócz leków w szpitalach i aptekach znajdzie się masa substancji potencjalnie niebezpiecznych z powodu podatności na łatwopalność, przede wszystkim preparaty oparte na alkoholu. Bezpieczne przechowywanie substancji lotnych wymaga szaf szczelnych, odpornych na ogień.
Pobocznym typem tego rodzaju zabezpieczeń są szafy na baterie i akumulatory. Apteki oferują pacjentom mnóstwo elektroniki zasilanej bateryjnie: termometry, sprzęt do laktacji, ciśnieniomierze itp..
Przeczytaj jeszcze: Sejfy ognioodporne – atuty i zastosowanie
Bezpieczne przechowywanie leków w aptekach i placówkach medycznych
Podsumowanie
Jak się okazuje, placówki medyczne, apteki i szpitale, posiadają mnóstwo potrzeb związanych z bezpieczeństwem. Poza dość oczywistą potrzebą zabezpieczania leków, środków odurzających czy substancji psychotropowych, instytucje te prowadzą obrót gotówki, dokumentów, przechowują dane i substancje łatwopalne. Jeśli prowadzisz tego typu działalność i masz wątpliwość co wybrać – skontaktuj się z nami. Tak, jak Ty pomagasz pacjentowi w dbaniu o zdrowie, tak my pomożemy Ci dbać o bezpieczeństwo.